Spelling is een kwelling

Veel van de kinderen die in de praktijk komen voor hulp bij spelling kunnen de spellingregels zo opdreunen! Toch lukt het hen niet om goed te spellen. Wat is nou die korte klank waarna je een dubbele medeklinkers moet schrijven? Hoe kan het nou dat eenzelfde letter ‘a’ in manen anders klinkt dan in mannen? Wat is er aan de hand? Hier volgen twee mogelijke oorzaken.

SPELLINGREGELS: MIDDEL OF DOEL?

Om te beginnen zijn er veel kinderen die niets hebben met spellingregels. Zoals ik al schreef: ze kunnen ze zo benoemen maar wat moet je er vervolgens mee? Al die tussenstapjes om tot de juiste schrijfwijze te komen brengt hen in verwarring. Bij deze kinderen laat ik de spellingregels varen: zij leren meteen hoe het woord correct geschreven wordt en dit wordt op verschillende manieren ingeoefend. We hebben het niet over klanken, maar over letters en het is voor deze kinderen vaak al een hele opluchting dat er maar 26 letters in het Nederlands zijn. Manen wordt dan m-a-n-e-n en mannen wordt m-a-n-n-e-n.

HANDSCHRIFT EN SPELLING

Problemen bij het handschrift kan ook problemen bij spelling geven. De vorige keer schreef ik over de invloed op leren en gedrag van niet goed geïntegreerde primaire reflexen: Wanneer het zenuwstelsel niet goed gerijpt is, zijn er nog primaire reflexen actief. Dit zijn automatische bewegingen aangestuurd door de hersenstam en hun functie in de zwangerschap en eerste levensjaren is ervoor te zorgen dat het kind overleeft en dat ontwikkelingsfases als rollen, kruipen, zitten, staan en lopen gedurende deze eerste jaren allemaal doorlopen worden. Door veel te oefenen moeten deze vaardigheden geautomatiseerd worden en worden er goede verbindingen vanuit de hersenstam naar de andere hersengebieden aangelegd. Goed wil ook zeggen dat er een laagje om de zenuwbanen wordt gelegd waardoor informatieprikkels op de juiste manier, zonder extra moeite of inspanning door het zenuwstelsel worden gestuurd. Zo ook naar ons mensenbrein waarmee we leren en lezen, organiseren en plannen en waarvoor goede verbindingen tussen de linker en rechter hersenhelft nodig zijn.

Handschrift is een vaardigheid die vanuit de primitieve grijpreflex ontwikkeld is: van het reflexmatig vastpakken van de vinger van mama naar een goede pengreep, van grove naar fijne motoriek. Wanneer kinderen de goede pengreep maar niet ‘in de vingers’ krijgen of veel te hard op het potlood drukken, zijn ze ergens blijven hangen in deze ontwikkeling. De grijpreflex is dus nog niet geïntegreerd en is een flinke stoorzender bij het schrijven. Wanneer dit het geval is, is het kind meer bezig met het onder controle houden van het potlood dan met de juiste schrijfwijze van het woord.